Διαπρεπής εκπαιδευτικός, λόγιος, ιστορικός συγγραφέας και γενικός γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών (5 Ιουλίου 1894-7 Οκτωβρίου 1895-π.η.) [1]. Γόνος πολυμελούς οικογένειας, ο Ιωάννης Γ. Βορτσέλας ολοκλήρωσε, το 1860 [2], τις εγκύκλιες σπουδές του στο Γυμνάσιο Λαμίας, με την βοήθεια των αδελφών του. Στη συνέχεια (9 Οκτωβρίου 1861, π.η.), ενεγράφη στη Φιλοσοφική Σχολή του τότε Οθώνειου Πανεπιστημίου [3], απ’ όπου απεφοίτησε στις 9 Απριλίου 1869 (π.η.) με τον τίτλο του «διδάκτορος της Φιλοσοφίας επί Φιλολογία» [4]. Υπηρέτησε ως φιλόλογος καθηγητής, αλλά και Γυμνασιάρχης στη Λαμία, την Άμφισσα, την Αθήνα (Γ΄ γυμνάσιο) και τον Πειραιά (Α΄ γυμνάσιο αρρένων\1878-80). Στις 7 Αυγούστου 1889 (π.η.) διορίστηκε μέλος της Επιτροπής «προς δοκιμασίαν επί προβιβασμώ βοηθών Ελληνικών σχολείων και Ελληνοδιδασκάλων»[5], ενώ λίγο αργότερα και πιο συγκεκριμένα το Νοέμβριο του ίδιου έτους, διορίστηκε καθηγητής των Ελληνικών στο Σχολείο των Βιομηχανικών Τεχνών, το σημερινό Πολυτεχνείο.
Χρημάτισε, επίσης, για μακρύ χρονικό διάστημα, Τμηματάρχης Εκκλησιαστικών στο Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και Βασιλικός Επίτροπος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Για τις πολύτιμες, καθώς φαίνεται, υπηρεσίες του προς το ελληνικό κράτος, τιμήθηκε με το Μεγαλόσταυρο του Σωτήρος. Μέρος της περιουσίας του, κληροδότησε στην Εκκλησία και στο σχολείο της ιδιαίτερης πατρίδας του, ενώ την βιβλιοθήκη του, αποτελούμενη ως επί το πλείστον από έργα Αρχαίων Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων, την δώρισε στο Γυμνάσιο της Λαμίας, η οποία καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής (1941). Έγραψε, τέλος, την ογκώδη μονογραφία: «ΦΘΙΩΤΙΣ, η προς νότον της Όθρυος, ήτοι: απάνθισμα ιστορικών και γεωγραφικών ειδήσεων από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ ημάς» (Αθήνα, Α. Παπασπύρος, 1907), σύγγραμμα, το οποίο εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από Έλληνες και ξένους ιστορικούς, όπως οι: Νικόλαος Βέης, Κωνσταντίνος Άμαντος, Μιχαήλ Βολονάκης, Γεώργιος Κόλλιας, Karl Dietrich και G. Waretnberg [6].
[1]«Μετά την ανάγνωσιν και επικύρωσιν των πρακτικών της προηγουμένης συνεδρίας ο κ. Πρύτανης ανεκοίνωσε τον διορισμόν του κ. Ιωάννου Βορτσέλα ως γραμματέως του Εθνικού Πανεπιστημίου […]». Συνεδρίασις ΙΖ΄, 5/7/1894, Πρακτικά Συγκλήτου (1891-1894), τόμος 17ος, σ. 278. Για την παύση του, βλ. Συνεδρίασις ΚΖ΄, 12/8/1895, ό.π. (1894-1897), τόμος 18ος, σσ. 159-177.
[2]Φθιώτις Λαμίας, αφ. 40, 24/12/1860. Ωστόσο, στο Μητρώον των φοιτητών του εν Αθήναις Βασιλικού Πανεπιστημίου του Όθωνος αναφέρεται ότι απεφοίτησε από το Γυμνάσιο Ναυπλίας. Μητρώον των φοιτητών του εν Αθήναις Βασιλικού Πανεπιστημίου του Όθωνος, σ. 250.
[3]«Αύξων Αριθμός: 2994, Ακαδημαϊκό Έτος: 1861-1862, Πρυτανεία: Κωνσταντίνου Ασωπίου, Αύξων Αριθμός: 2993, Όνομα και Επώνυμον: Ιωάννης Γ. Μπουρτσέλας, Ηλικία: 22» (σ.σ.: άρα θα πρέπει να γεννήθηκε το 1839), «Πατρίς: Φθιώτιδος Τυμφρηστός, Κτηματική Περιουσία/Τόπος: Παλαιόκαστρον, Κτηματική Περιουσία/Αξία: 2.000 δρχ, Απόδειξις εγγραφής: Απολυτήριον Γυμνασίου Ναυπλίας 145, Σχολή: Φιλοσοφική, Χρονολογία εγγραφής/έτος: 1861 Οκτώβριος 9, Συνιστώντες/Υπογρ. : Κωνσταντίνος Θ. Τζεντόρης, Αριθμός εισιτηρίου: 123, Σχετικός αριθμός: 1470». Στο ίδιο.
[4]Μητρώον των Διδακτόρων της Φιλοσοφίας του εν Αθήναις Εθνικού Πανεπιστημίου, αύξων αριθμός 41, σ. 2, «Μητρώα του εν Αθήναις Εθνικού Πανεπιστημίου. Από της Συστάσεως Αυτού 14 Απριλίου 1837 Μέχρι Τέλους Αυγούστου 1878» στο Λόγος εκφωνηθείς εν τω Εθνικώ Πανεπιστημίω την εικοστήν έκτην Νοεμβρίου 1878 υπό Ανδρέου Αναγνωστάκη, τακτικού καθηγητού της Χειρουργικής Παθολογίας και διευθυντού του Οφθαλμιατρείου, παραδίδοντος την πρυτανείαν τω διαδόχω αυτού Κ. Νικολάω Μ. Δαμαλά, τακτικώ καθηγητή της Θεολογίας, έτος μα΄., εν Αθήναις, εκ του τυπογραφείου Πέτρου Πέρρη, 1879, σ. 99.
[5]«ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΛΠ., αριθ. 10409, “Περί διορισμού επιτροπής προς δοκιμασίαν επί προβιβασμώ βοηθών ελλ. Σχολείων και ελληνοδιδασκάλων”., ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΛΠ., Έχοντες υπ’ όψιν το Β. Διάταγμα της 15 Ιουνίου 1885 περί εξετάσεων βοηθών ελληνικών σχολείων, διορίζομεν μέλη της εξεταστικής επιτροπής προς δοκιμασίαν των τοιούτων βοηθών και των ελληνοδιδασκάλων, των εχόντων το δικαίωμα να υποστώσι εξετάσεις επί προβιβασμώ τον […] Ι. Βορτσέλαν, γυμνασιάρχην του Γ΄ εν Αθήναις γυμνασίου». ΦΕΚ του Βασιλείου της Ελλάδος, αριθ. 202, εν Αθήναις τη 8 Αυγούστου 1889, σ. 926.
[6] Το έργο αυτό αφιερώθηκε από τον συγγραφέα στον γυναικαδελφό του, Ανάργυρο Σιμόπουλο (1837-1908), πολιτικό, βουλευτή Παρνασσίδος (από το 1882 και εξής) και Υπουργό Δικαιοσύνης και Οικονομικών (επανειλημμένως) κατά το β΄ ήμισυ του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Δημήτριος Κ. Κουτσολέλος, «Μνήμη Ιωάννη Γ. Βορτσέλα (1841-1913). Μία προσέγγιση της ζωής και του έργου του», Άνω Καλαμάκι, 30 Ιουνίου 2005, σ. 197. Γενικότερα για τη ζωή και το έργο του Ιωάννη Γ. Βορτσέλα, βλ. ό.π., σσ. 194-204.
