Το Εργαστήριο Ιστορικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης ανήκει στον Τομέα Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας. (ΦΕΚ: 3448, τχ. β΄, 12.9.2019) και είναι ένα απο τα δύο - μαζί με το εργαστήριο Αρχαιολογίας- εργαστήρια του Τμήματος.
Στεγάζεται στην Kυψέλη 829, στον 8ο όροφο και στην κυψέλη 401, στον 4ο όροφο, της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην Κυψέλη 401 στεγάζεται η «Μονάδα Ψηφιακής Αποτύπωσης του Δημόσιου και Ιδιωτικού Βίου των Βυζαντινών (4ος-15ος αι.)» (Π.Δ. 91/8-4-2002 ΦΕΚ 69 Α’), η οποία περιλαμβάνεται στο Εργαστήριο.
Το Εργαστήριο αποτελείται από τις παρακάτω μονάδες:
Μονάδα Αρχαίας Ιστορίας. Υπεύθυνη: αν. καθηγήτρια Σοφία Ανεζίρη
Μονάδα Ψηφιακής Αποτύπωσης του Δημόσιου και Ιδιωτικού Βίου των Βυζαντινών (4ος-15ος αι.)». Υπεύθυνη: καθηγήτρια: Κατερίνα Νικολάου
Μονάδα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας. Υπεύθυνος: καθηγητής Κώστας Γαγανάκης
Μονάδα Ιστοριογραφίας. Υπεύθυνος: καθηγητής Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Κέντρο Μελέτης της Επανάστασης του 1821. Υπεύθυνη: αναπλ. καθηγήτρια Βάσω Σειρηνίδου
Το Εργαστήριο έχει ως αποστολή την εργαστηριακή και επιστημονική υποστήριξη της έρευνας των μελών του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας και άλλων Τμημάτων του ΕΚΠΑ, μέσω της συλλογής, καταγραφής και μελέτης υλικού πρόσφορου για την ιστορική έρευνα, αλλά και της επιστημονικής αξιοποίησης του παραπάνω αρχειακού υλικού. Επιπλέον, συμβάλλει στην κάλυψη, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, των διδακτικών αναγκών του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, καθώς και άλλων τμημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε θέματα και επιστημονικά πεδία που εμπίπτουν στα γνωστικά αντικείμενα του Εργαστηρίου.
Περαιτέρω στόχος του Εργαστηρίου είναι να συγκεντρώσει αρχεία των επιστημόνων που διετέλεσαν καθηγητές του Τμήματος και μέσω αυτών να επισημανθούν και να καταγραφούν στοιχεία για την επιστημονική και εκπαιδευτική διαδρομή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, όπως και για το έργο όσων υπηρέτησαν σε αυτό. Αποβλέπει επίσης, στη συνεργασία με ερευνητικά κέντρα, ακαδημαϊκά ιδρύματα και επιστημονικούς φορείς της Ελλάδας και του Εξωτερικού.
Στο Εργαστήριο ανήκει αρχειακό υλικό, το οποίο αποτελούν οι παρακάτω προσωπικές συλλογές των ιστορικών, καθηγητών-τριων της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και κατόπιν του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας:
Στο Εργαστήριο φιλοξενούνται οι παρακάτω προσωπικές συλλογές των καθηγητών-τριών Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής:
- Αρχείο Σπυρίδωνος Λάμπρου (1851-1919): 46 ταξινομικά κουτιά
- Αρχείο Νικόλαου Βλάχου (1893-1956): 61ταξινομικά κουτιά
- Αρχείο Όλγας Κατσιαρδή-Hering: 28 ταξινομικά κουτιά
Επίσης, περιλαμβάνεται η Συλλογή Μάνου Χαριτάτου, δωρεά της κόρης του Αλεξάνδρας, που αποτελείται από 148 κιβώτια με cd και dvd σχετικά με την ιστορία.
