«Surtout pas trop de zèle»: Ζωές στη διπλωματία
Ερευνητική δράση στο Εργαστήριο Ιστορικής Τεκμηρίωσης του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ.
Η μελέτη της ιστορίας της διπλωματίας έχει εδώ και πολλές δεκαετίες ξεφύγει από τα στενά όρια της «Διπλωματικής Ιστορίας» με τις απαρχές της στον 19ο αιώνα και την σχεδόν αποκλειστική έμφασή της στη μελέτη των κειμένων των διεθνών Συνθηκών ή στην καταγραφή των διπλωματικών διαβουλεύσεων, όπως αυτές αποτυπώνονται στα μεγάλα επίσημα κρατικά αρχεία. Η ανάδυση της Ιστορίας των Διεθνών Σχέσεων, διατηρώντας πάντοτε μια κομβική έμφαση στην αρχειακή έρευνα (και μάλιστα επεκτείνοντάς την στην ανάγκη της πολύ-αρχειακής έρευνας), έβαλε στην εξίσωση της διεθνούς ζωής την μελέτη των λεγόμενων «βαθύτερων δυνάμεων» όπως είναι η γεωγραφία, η δημογραφία, η οικονομική βάση των κοινωνιών και των κρατών, τα ιδεολογικά ρεύματα, μαζί με την αποτίμηση της συμβολής της προσωπικότητας. Κομβική στο σημείο αυτό ήταν η δημοσίευση, τη δεκαετία του 1960, του σημαντικότερου μεθοδολογικού έργου του γνωστικού αυτού αντικειμένου, ο πρώτος τόμος του οποίου έχει εκδοθεί και στην ελληνική[1] Συνακόλουθα, η σύγχρονη Ιστορία των Διεθνών Σχέσεων απέκτησε και μια διεπιστημονική διάσταση, αμφισβήτησε τις παλαιές παραδοχές (κυρίως, την ύπαρξη «στεγανού» μεταξύ της εξωτερικής και της εσωτερικής πολιτικής), ενώ παράλληλα εξακολούθησε να επιμένει στην ανάγκη της υπεύθυνης – δηλαδή της βασισμένης στις πηγές – έρευνας. Τμήμα αυτής της αναζήτησης ήταν, επίσης, η στροφή στη μελέτη των κομβικών προσωπικοτήτων που έδρασαν στο επίπεδο των διακρατικών σχέσεων, πολιτικών και διπλωματών. Υπό αυτή την έννοια, η σύγχρονη μελέτη της διπλωματίας την αντιμετωπίζει και ως συνάρτηση των κοινωνικών απαρχών, περιβάλλοντος και συμφερόντων, των κοσμοαντιλήψεων και της ιδεολογίας, των εμπειριών, της συγκεκριμένης υπηρεσίας του προσώπου όσο και του esprit de corps της υπηρεσίας με τις διεθνικές του διαστάσεις (η σχετικά κλειστή διεθνής κοινότητα των διπλωματών διαθέτει ειδικούς διαύλους επικοινωνίας).
Υπεύθυνος Προγράμματος: Καθηγητής Ευάνθης Χατζηβασιλείου
